Yaşam Süresi Hesaplama

Beklenen yaşam süresi, bir canlının ortalama ne kadar yaşadığını ortaya koyan istatistiki bir ölçüttür. Beklenen yaşam süresi genel olarak farklı cinsiyetler ve coğrafyalar için ayrı ayrı hesaplanır. Bu ölçüt genel olarak doğumda bir insanın ortalama ne kadar yaşayabileceğini belirtmek için kullanılır ve bu değer ölüm anındaki yaşa eşittir.

İnsanlarda ortalama yaşam süresi ülkelere göre farklılıklar gösterebilmektedir. 198 ülke içinde en uzun yaşam süresine sahip ülke 83,94 yıl ile Japonya'dır. Orta Afrika Cumhuriyeti ise 50,16 yıl ile bu listede sonuncudur. Ülkelere göre ortalama yaşam süresi sıralamasında 79,16 yıl ile Türkiye şu anda 40. sırada yer almaktadır.

Bilinen en uzun yaşamış insan, 128 yıl ile Türk bir kadın olan Halim Solmaz'dır.

Yaşam süresi beklentisi, kişinin yaş, cinsiyet ve ülkesine göre ortalama kaç yıl yaşayacağını ifade eder. Yaşam süresi farklı yaşlardaki insanlar için farklıdır, zira belli bir yaşa ulaşmış kişilerin yaşayacağı yıl sayısı olarak hesaplanır. Örneğin 2016'da Meksika'da doğmuş bir kız çocuğunun 79 yaşına kadar yaşaması beklenirken, 65 yaşındaki bir kadının yaşam süresi beklentisi 2016'da 84'tür. Bu beklentinin daha yüksek olmasının nedeni kişinin zaten 65 yaşına kadar yaşamış olmasıdır.

Her hücrenin DNA'sında kromozomlar vardır. Kadınlarda iki X kromozomu, erkeklerde ise X ve Y kromozomu vardır. Bu fark hücrelerin yaşlanmasını değiştirir. İki X kromozomu olması nedeniyle kadınlar her genin kopyasını tutar; yani bir gende sorun varsa yedeği de vardır. Erkeklerinse böyle bir takviye imkanı yoktur. Bu nedenle zamanla daha fazla hücre arıza gösterip erkekleri daha büyük hastalık riskiyle karşı karşıya bırakır.

Diğer açıklamalar arasında "tempolu koşan kadın kalbi" hipotezi de vardır. Kadınların adet döngüsünün ikinci yarısında kalp atışları hızlanır; bunun hafif derecede egzersiz etkisi vardır. Bu nedenle kalp ve damar hastalıkları kadınlarda erkeklere oranla daha sonraki yaşlarda ortaya çıkar.

Beden büyüklüğünün de kadınlar ve erkekler arasındaki yaşam süresi farkına bir etken olabileceği düşünülmektedir. Uzun boylu insanlarda daha fazla hücre vardır. Bu ise hücrelerin mutasyona uğrama ihtimalini artırır. Ayrıca büyük bedenler daha fazla enerji harcar ve bunun atıkları vücutta daha fazla yıpranmaya yol açar. Erkekler daha uzun boylu oldukları için uzun vadede daha fazla hücresel hasara uğrarlar.